Turizm insanların, yeni yerler görmek ve tanımak, yeni deneyimler kazanmak, diğer insanlar, çevreler, hayat şartları ve davranış biçimleriyle temasa geçip kendi kültürlerini geliştirmek, eğlence-dinlence faaliyetlerinde bulunmak amacıyla seyahat ve hareketlerini içeren bir faaliyettir. Kazanç sağlama amacına yönelik olmamak ve sürekli yerleşmemek koşuluyla insanların bir yere seyahatleri ve orada konaklamalarından doğan aktiviteler bütünü olarak da tanımlanabilir. Ana sermayesi doğa ve kültürdür. Buradan hareketle; turizm, yeni işgücü olanakları yaratan, özellikle yerel olarak ekonomik gelişmeye katkı sağlayan ve bu yolla yerel kalkınmaya ivme veren faaliyetler olarak özetlenebilir. Bu nedenle dünyada politik, ekonomik ve sosyal gelişmenin önemli bir nedeni olarak görülmektedir.

Turizm, yerel topluluklara ekonomik ve sosyal olarak fayda sağlamanın yanı sıra çevrenin korunmasına yönelik farkındalık ve desteği artırma hususunda da oldukça özel bir konumdadır. Çevresel, sosyal ve ekonomik boyutları ile turizm sektörünü daha sürdürülebilir kılmak, sadece olumsuz etkilerini kontrol etmek ve yönetmekle ilgili değildir. Turizm refahın yayılması için mükemmel fırsatlar sunmakla birlikte iyi yönetilmezse çevreye ve yerel topluluklara yönelik önemli zorluklar ve potansiyel tehditler ortaya koymaktadır. Turizmin geliştirilmesi ve tanıtımında yerel yönetimlerin özellikle belediyelerin rolü oldukça önemlidir. Yerel yönetimlerin sahip oldukları yetki ve sorumluluklar ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, kalkınma ve yönetişimde daha katılımcı süreçlere geçilmesi; yerel ölçekte turizmin geliştirilmesi ve tanıtımında; girişimciler, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları gibi diğer paydaşları da sürece entegre olmaya yöneltmiştir.

Türkiye’de yerel yönetimler merkezden aldıkları yetki ve görevler çerçevesinde turizm faaliyetlerinde de birer aktör konumundadır. Mevcut yasa/yasalar ve yönetmelikler bağlamında yerel yönetimler; sürdürülebilir turizm gelişimini teşvik edecek şekilde imar, arazi kullanımı, altyapı geliştirme, turizm işletmeleri için ulusal standartlar sistemi, miras ve çevre koruma zorunluluklarının planlama ve uygulama süreçlerine entegre edilmesi ve yerel turizm geliştirme planlarının yapılması hususlarında önemli rollere sahiptirler.

● Hazırlanan “Turizm Rehberinin” sadece belediyelere değil, aynı zamanda turizm politikası ve uygulamasında etkin rol üstlenen kalkınma ajansları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör olmak üzere, yerel ve ulusal düzeydeki tüm aktörlere hizmet etmesi amaçlanmakta ve bölge, il ve yerel ölçekte turizmin gelişiminden sorumlu tüm paydaşların faydalanmasını hedeflemektedir.

● Turizm Rehberi; yerel yönetimlere, kendi yetki alanlarındaki ilgili yasa ve yönetmelikler bağlamında, turizm faaliyetlerini, izleme ve yönetme araçlarını geliştirmesine katkı koymayı ve uygulamalarda karar süreçlerine yön vermeyi hedeflemektedir.

Kentleşme dinamikleriyle tarım arazilerinin etkilenebileceği bir diğer yasa 2012 yılında yürürlüğe giren “bütünşehir” kanunu olarak da ifade edilen 6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” olmuştur. Bu Kanun ile büyükşehir belediyelerinin hizmet sınırı il mülki sınırı olarak belirlenmiştir. Bu illerdeki kırsal alanlardan sorumlu il özel idareleri kapatılmış, yetki büyükşehir belediyelerine devredilmiştir. Bu durumda, ülkenin büyükşehir yönetimi sistemine sahip otuz büyükşehrinde belediyeler hem kentsel hem kırsal alanların planlanması ve yönetilmesinde görev almaya başlamıştır. 6360 sayılı Kanun uyarınca, il sınırlarına dayandırılan belediye sınırları kapsamında tarım arazilerinin korunması ve yönetilmesinde belediye yönetimlerinin rolünün nasıl değişeceği sorusu da gündeme gelmiştir. Bu sorunsala yönelik gerek akademisyenlerin gerek politika yapıcı ve uygulayıcıların çözüm önerileri geliştirme çabaları devam etmektedir.

Bu rehberin amacı; belediyelerin kent yönetimi politikaları içerisinde tarım arazilerinin korunmasına yönelik yaklaşımlarına yol gösterici ilkeler sunmaktır. Rehber; tarım arazilerinin korunması sorunsalının belediyelerin gündemine taşınması, kent planlama ve yönetimi süreçlerinde kentsel yayılma, kentsel altyapı ve kentsel alan kullanımlarının yer seçimi kararlarında tarım arazilerinin tarım dışı kullanımının önlenmesi ve bu arazilerde tarımsal faaliyetlerin sürdürülebilirliği yönünde stratejiler geliştirmeyi hedeflemektedir. Rehber, politika belirleyici kurum, kuruluş ve kişilere, tarım arazilerinin korunması ve kullanılmasına yönelik ilkeler ve öneriler sunmaktadır.